हिंदुस्थान आणि चीनमध्ये अनेक दिवसांपासून सीमाभागात तणावाचे वातावरण आहे. असे असूनही चीन आपल्या कारवायांपासून परावृत्त होताना दिसत नाही. चीन पँगाँग सरोवरावर पूल बांधत आहे, ज्याची लांबी आता 400 मीटरपेक्षा जास्त झाली आहे. पूल पूर्ण झाल्यावर चीनचे या प्रदेशात एक लष्करी बळ वाढणार आहे. पूर्व लडाखमधील हिंदुस्थान आणि चीन यांच्यातील तणावाचा हा एक महत्त्वाचा मुद्दा आहे.
हा पूल आठ मीटर रुंद आहे. हा पूल पँगाँगच्या उत्तरेकडील किनार्यावरील चिनी सैन्याच्या फील्ड बेसच्या अगदी दक्षिणेस स्थित आहे, जेथे 2020 मध्ये हिंदुस्थान आणि चीनमधील संघर्षाच्या वेळी चिनी सैन्याची रुग्णालये आणि सैनिकांना राहण्याची व्यवस्था करण्यात आली होती.
16 जानेवारीचे उपग्रहाद्वारे घेतलेले फोटो दर्शवितात की चिनी बांधकाम कामगार एका जड क्रेनच्या सहाय्याने पुलाच्या खांबांना काँक्रीट स्लॅबला जोडण्याचे काम करत आहेत, ज्यावर डांबर टाकले जाईल. बांधकामाचा वेग पाहता काही महिन्यांत पुलाचे काम पूर्ण होईल, असे म्हणता येईल. तथापि, या प्रदेशातील चीनचे मुख्य लष्करी केंद्र असलेल्या रुटोगपर्यंत रस्ता पूर्ण करण्यासाठी बराच वेळ लागेल.
पँगाँग ओलांडून पुलाच्या बांधकामाची बातमी या महिन्याच्या सुरुवातीला द प्रिंटने पहिल्यांदा दिली होती. प्रथमच, हाय रिझोल्यूशन उपग्रह प्रतिमांनी दर्शवले आहे की पँगाँग सरोवरावरील चीनचा नवीन पूल त्या भागातील चिनी सैन्याला अधिक चांगली रसद पुरवेल आणि चीनला सरोवराच्या कोणत्याही बाजूने त्वरित सैन्य जमा करण्याची क्षमता देईल.
नॉर्थ बँकेच्या सैनिकांना रुटोग येथे त्यांच्या तळापर्यंत पोहोचण्यासाठी पँगाँग सरोवराभोवती सुमारे 200 किलोमीटर ड्राइव्ह करण्याची आवश्यकता नाही. हा प्रवास आता सुमारे 150 किमीने कमी होणार आहे.
इंटेल लॅबमधील GEOINT संशोधक डॅमियन सायमन म्हणाले, “उत्पादन प्रक्रियेला गती देण्यासाठी अवजड यंत्रसामग्री (क्रेन्स) देखील स्थापित करण्यात आली आहेत, ज्यामुळे खराब हवामान आणि हिम वर्षा सुरू असताना देखील काम चालू राहते.” पुलाला खुर्नाक फोर्ट (पँगाँगचा उत्तर किनारा) जवळील रस्त्याच्या नेटवर्कशी जोडणारा एक नवीन ट्रॅक देखील दिसला आहे, जो त्यास वाहनांच्या वाहतुकीसाठी योग्य असलेल्या रस्त्याने उत्तरेकडील भागांशी जोडतो.’
फोर्स अॅनालिसिसचे मुख्य लष्करी विश्लेषक सिम टाक म्हणाले, “1958 पासून चीनच्या ताब्यातील प्रदेशात नवीन पूल बांधला जात असल्याने, हे स्पष्ट आहे की हिंदुस्थान या पुलाचे बांधकाम पूर्णपणे बेकायदेशीर मानतो. ज्या ठिकाणी हिंदुस्थान प्रत्यक्ष नियंत्रण रेषा असल्याचा दावा करतो त्या भागात हा पूल आहे. मात्र, राजकीय संदर्भात चीनच्या पायाभूत सुविधांचा हा विकास हिंदुस्थानच्या दृष्टिकोनावर अतिक्रमण करणारा ठरतो.
Incase you’re still wondering why the new bridge at #PangongTso matters, here’s an explainer on its implications & potential advantages it holds for #China‘s troops in the area, very likely a lesson learnt from #India‘s maneuvers at Rezang La in 2020 https://t.co/wsQwQuHQT9 pic.twitter.com/xoAzkWIhqY
— Damien Symon (@detresfa_) January 4, 2022
चीनच्या बांधकाम हालचालींवर नजर ठेवणारे परराष्ट्र मंत्रालय म्हणते, “हा पूल अशा भागात बांधला जात आहे ज्यावर चीनने जवळपास 60 वर्षांपासून बेकायदेशीरपणे कब्जा केला आहे. हिंदुस्थानने असे अवैध बांधकाम कधीच मान्य केलेला नाही हे आपणा सर्वांना चांगलेच माहीत आहे.
परराष्ट्र मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, हिंदुस्थानने सीमेवरील पायाभूत सुविधांच्या विकासासाठी बजेटमध्ये लक्षणीय वाढ केली आहे आणि पूर्वीपेक्षा जास्त रस्ते आणि पूल पूर्ण केले आहेत. हे स्पष्ट आहे की पँगाँगमधील हा चिनी पूल हिंदुस्थान लष्कराच्या आक्रमक हालचालीला थेट प्रत्युत्तर आहे. त्यावेळी, चिनी सैन्याच्या तैनातीला हिंदुस्थानी सैन्याकडून खूप धोका वाटत होता, त्यामुळे त्यांना इतर ठिकाणांहून सैनिकांना परत आणून सरोवराच्या आसपासच्या परिसरात तैनात करावे लागले. त्यांना लक्ष्य केले जाऊ शकते, असे सांगून सायमन यांनी टेकड्यांवर हिंदुस्थानी सैनिकांच्या तैनातीबाबत चिंता व्यक्त केली. ते म्हणाले, “चिनी सैन्याने टेकड्यांभोवती रस्तेबांधणीचे प्रकल्प सुरू केले आहेत. हे रस्ते आता हळूहळू पुलाच्या दिशेने सरकले आहेत, पण ते जोडणे बाकी आहे.”
पूर्व लडाखच्या सीमेवर 5 मे 2020 रोजी पँगाँग लेक परिसरात हिंदुस्थान आणि चीनच्या सैन्यांमध्ये झालेल्या हिंसक चकमकीनंतर तणाव निर्माण झाला होता. तेव्हापासून या भागात दोन्ही बाजूंनी मोठ्या प्रमाणात सैनिक आणि शस्त्रे तैनात करण्यात आली होती. लष्करी आणि राजनैतिक पातळीवर चर्चेच्या अनेक फेऱ्यांनंतर, दोन्ही बाजूंनी गेल्या वर्षी पँगाँग सरोवराच्या उत्तर आणि दक्षिणेकडील किनारी आणि गोगरा परिसरातून माघार घेण्याची प्रक्रिया पूर्ण केली.