आपल्या आरोग्यासाठी जीवनसत्त्वे खूप महत्त्वाची भूमिका बजावतात. महत्त्वाचे म्हणजे जीवनसत्वे आपल्याला शरीराला उर्जा देण्यासाठी तसेच रोगांपासून संरक्षण करण्यासाठी फार उपयुक्त मानली जातात. जीवनसत्वांमुळे आपले आंतरिक आरोग्य उत्तम राहण्यास मदत होते. अनेकदा आपल्याला असे वाटते की, जीवनसत्त्वे फक्त औषधे किंवा पूरक आहारातूनच मिळतात, परंतु तसे नाही. निसर्गाने आपल्याला असे अनेक अन्न पदार्थ दिले आहेत जे या जीवनसत्त्वांनी समृद्ध आहेत.
1. व्हिटॅमिन ए (रेटिनॉल) – आपल्या डोळ्यांचे रक्षणकर्ता
हे जीवनसत्त्व आपल्या डोळ्यांसाठी खूप उत्तम मानले जाते. विशेषतः रात्री पाहण्याच्या क्षमतेसाठी. तुमचे डोळे निरोगी राहावे असे वाटत असेल तर, आहारात गाजर, रताळे, पालक, केळं, भोपळा आणि आंबा यांचा समावेश करायला हवा.
2. व्हिटॅमिन बी-1 (थायमिन) – ऊर्जा वाढवणारा
हे जीवनसत्त्व आपल्या शरीराला ऊर्जा देण्यास मदत करते. तपकिरी तांदूळ, वाटाणे, कडधान्ये, काजू, सूर्यफुलाच्या बिया आणि शेंगा (जसे की बीन्स) हे त्याचे चांगले स्रोत आहेत. यामुळे आपल्याला दिवसभर उर्जा मिळते.
3. व्हिटॅमिन बी 2 (रिबोफ्लेविन) – पेशी दुरुस्त करणारे
हे जीवनसत्त्व आपल्या पेशी दुरुस्त करण्यास आणि त्यांना निरोगी ठेवण्यास मदत करते. हे बदाम, मशरूम, पालक, एवोकॅडो, सोयाबीन आणि ब्रोकोलीमध्ये मुबलक प्रमाणात आढळते.
4. व्हिटॅमिन बी-3 (नियासिन) – हृदयाचा मित्र
हे जीवनसत्व आपले हृदय निरोगी ठेवण्यास मदत करते. शेंगदाणे, वाटाणे, संपूर्ण धान्ये, फुलकोबी, मसूर आणि सोयाबीन हे त्याचे सर्वोत्तम स्रोत आहेत.
5. व्हिटॅमिन बी-5 (पँटोथेनिक अॅसिड) – तणावाचा शत्रू
ताण कमी करण्यासाठी हे जीवनसत्व मदत करते. तसेच आपल्या मज्जासंस्थेचे योग्यरित्या कार्य करण्यास या जीवनसत्वाचा उपयोग होतो. एवोकॅडो, मशरूम, संपूर्ण धान्ये, ब्रोकोली आणि रताळ्यांमध्ये हे मुबलक प्रमाणात आढळते.
6. व्हिटॅमिन बी-6 (पायरीडॉक्सिन) – मूड बॅलेन्सर
आपला मूड चांगला राहण्यासाठी तसेच मेंदूचे योग्यरित्या कार्य करण्यासाठी हे जीवनसत्व खूप गरजेचे आहे. केळी, चणे (काबुली चणे), बटाटे, पालक, पिस्ता आणि लसूण हे याचे चांगले स्रोत आहेत.
7. व्हिटॅमिन बी-7 (बायोटिन) – सौंदर्याचे जीवनसत्व
तुमचे केस, नखे आणि त्वचा निरोगी ठेवायची असेल तर व्हिटॅमिन बी-7 खूप महत्वाचे आहे. बदाम, अक्रोड, शेंगदाणे, संपूर्ण धान्य, केळी आणि फ्लाॅवर यामध्ये भरपूर प्रमाणात असते.
8. व्हिटॅमिन बी-9 (फोलेट) – रक्तपेशींसाठी उपयुक्त
आपल्या शरीरात नवीन रक्तपेशी तयार करण्यास मदत करते. विशेषतः गर्भवती महिलांसाठी ते खूप महत्वाचे आहे. हरभरा, काळे बीन्स, शतावरी, एवोकॅडो, बीटरूट आणि संत्री हे याचे चांगले स्रोत आहेत.
9. व्हिटॅमिन बी-12 (कोबालामिन) – मेंदू आणि स्नायूंचे रक्षक
आपल्या मेंदू तसेच स्नायूंच्या बळकटीसाठी हे जीवनसत्व खूप महत्त्वाचे मानले जाते. भोपळ्याच्या बिया, अळशीच्या बिया, तीळ आणि चियाच्या बियांमध्ये आढळते.Health Tips – तुम्हीसुद्धा जेवल्यानंतर ‘या’ चूका करत असाल तर आजच थांबवा, वाचा
10. व्हिटॅमिन सी (एस्कॉर्बिक अॅसिड) – रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणारा
आपल्याला सर्दी होते तेव्हा डॉक्टर आपल्याला व्हिटॅमिन सी घेण्यास सांगतात. यामुळे आपली रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते. स्ट्रॉबेरी, संत्री, किवी, पपई, शिमला मिरची आणि टोमॅटो हे त्याचे उत्कृष्ट स्रोत आहेत.
11. व्हिटॅमिन डी (कॅल्सीफेरॉल) – हाडांच्या बळकटीसाठी
आपल्या हाडांना बळकट करण्यासाठी हे जीवनसत्व खूप महत्वाचे आहे. या जीवनसत्वामुळे कॅल्शियम वाढण्यास मदत होते. दूध, मजबूत अन्न, हिरव्या पालेभाज्या आणि चीजमध्ये आढळते. सूर्यप्रकाश हा सर्वोत्तम स्रोत आहे.
12. व्हिटॅमिन ई (टोकोफेरॉल) – त्वचा संरक्षक
आपली त्वचा निरोगी आणि चमकदार ठेवण्यास या जीवनसत्वाची मदत होते. बदाम, पालक, एवोकॅडो, शेंगदाणे आणि ऑलिव्ह ऑइलमध्ये मुबलक प्रमाणात आढळते.
13. व्हिटॅमिन के (फायलोक्विनोन) – रक्त गोठवण्याच्या प्रक्रियेसाठी
या जीवनसत्वामुळे रक्त गोठण्याच्या प्रक्रियेस खूप मदत होते. तसेच दुखापत झाल्यास जास्त प्रमाणात रक्तस्त्राव होत नाही. हे जीवनसत्व ब्रोकोली, कोबी, ब्रुसेल्स स्प्राउट्स, सोयाबीन आणि हिरव्या वाटाण्यांमध्ये आढळते.
