निरोगी राहण्यासाठी आपल्या शरीरामध्ये काही बॅक्टेरिया हे खूप गरजेचे असतात. परंतु सध्याच्या काळात मात्र बहुतांशी लोकांमध्ये अँटीबायोटिक रेझिस्टन्स निदर्शनास येत आहे. त्यामुळे शरीरातील चांगले बॅक्टेरिया कुचकामी ठरत आहेत. द लॅन्सेट – ईक्लिनिकल मेडिसिनमध्ये प्रकाशित झालेल्या अलिकडच्या अहवालात असे म्हटले आहे की, हिंदुस्थान हे अँटीबायोटिक रेझिस्टन्सचे केंद्र म्हणून उदयास येत आहे. अभ्यासानुसार, 83 टक्के हिंदुस्थानी रुग्णांमध्ये असे बॅक्टेरिया आढळले आहेत जे अँटीबायोटिक्सना प्रतिसाद देत नाहीत.
हिंदुस्थानात अँटीबायोटिक रेझिस्टन्स वाढण्यामागील सर्वात मोठे कारण म्हणजे औषधांचा गैरवापर आणि अधिक वापर हे आहे. बहुतांशी लोक डॉक्टरांचा सल्ला न घेता अँटीबायोटिक्स घेऊ लागतात, अगदी सर्दी आणि खोकल्यासारख्या किरकोळ संसर्गासाठीही. बऱ्याचदा, औषधांचा पूर्ण कोर्स पूर्ण होत नाही, ज्यामुळे बॅक्टेरिया औषधांशी जुळवून घेतात आणि ते पुन्हा परत निर्माण होतात.
पशुपालन आणि शेतीमध्ये जास्त अँटीबायोटिक्सचा वापर देखील या समस्येला कारणीभूत ठरतो. शिवाय चुकीची अँटीबायोटिक निवड, स्वतःहून स्वीकारणे, बनावट किंवा निकृष्ट दर्जाची औषधे आणि रुग्णालयांमधील खराब संसर्ग नियंत्रण प्रणाली देखील बॅक्टेरियांना बळकटी देतात. हे सर्व घटक सुपरबग्स तयार करत आहेत, अत्यंत शक्तिशाली बॅक्टेरिया जे सामान्य अँटीबायोटिक्सच्या विरोधात अप्रभावी आहेत.
लॅन्सेटच्या अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की, हिंदुस्थानात अनेक अँटीबायोटिक्सना प्रतिरोधक जीवाणू वेगाने वाढत आहेत. अहवालात असे म्हटले आहे की, 83 टक्के हिंदुस्थानी रुग्णांमध्ये बहु-औषध प्रतिरोधक जीवाणू (MDROs) आढळले. यापैकी 70 टक्के पेक्षा जास्त प्रकरणांमध्ये ESBL-उत्पादक जीवाणू होते, जे सामान्यतः वापरल्या जाणाऱ्या औषधांची प्रभावीता निष्प्रभ करतात. दरम्यान, 23 टक्के रुग्णांमध्ये सर्वात शक्तिशाली अँटीबायोटिक्सना देखील प्रतिकार करणारे जीवाणू आढळले.
हिंदुस्थानात अँटीबायोटिक्सचा बेसुमार वापर, ओव्हर-द-काउंटर (OTC) औषधांची सहज उपलब्धता, चुकीचे प्रिस्क्रिप्शन आणि खराब संसर्ग नियंत्रण यामुळे ही परिस्थिती आणखी बिकट होत आहे. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की ही समस्या आता रुग्णालयांपुरती मर्यादित राहिलेली नाही, तर ती सामान्य जनता, पाणी, अन्न आणि आपल्या सभोवतालच्या वातावरणातही पसरली आहे. म्हणूनच हिंदुस्थान या जागतिक धोक्याच्या केंद्रस्थानी आहे.
प्रतिजैविकांचा प्रतिकार या वेगाने वाढत राहिला, तर साधे संसर्ग देखील जीवघेणे बनू शकतात. औषधे कुचकामी ठरल्याने उपचार लांब, महाग आणि कठीण होतील. नवीन प्रतिजैविके विकसित करणे अत्यंत कठीण आहे, त्यामुळे भविष्यात हे एक मोठे आरोग्य संकट बनू शकते.
