देशभरात वाढत असलेल्या पर्यावरणीय प्रदूषणाच्या पार्श्वभूमीवर पिण्याच्या पाण्यातील अदृश्य रासायनिक धोक्यांविषयी तज्ञांनी गंभीर इशारा दिला आहे. स्वच्छ दिसणारे पाणी सुरक्षित असते ही पारंपरिक धारणा आता भ्रामक ठरत असून, पाण्यात मिसळणारे आर्सेनिक, युरेनियम आणि नायट्रेटसारखे प्रदूषक दीर्घकालीन आरोग्यधोका निर्माण करीत असल्याचे युरेका फोर्ब्सचे मुख्य जलशास्त्रज्ञ डॉ. अनिल कुमार यांनी नमूद केले. केंद्रीय भूजल मंडळाच्या अहवालांनुसार, भूजल पातळी घटल्यामुळे हे घटक पाण्यात अधिक प्रमाणात मिसळू लागले आहेत, मात्र त्यांचा रंग, वास किंवा चव जाणवत नसल्याने नागरिक त्यांच्या धोक्याकडे दुर्लक्ष करतात.
दरम्यान, दिल्लीतील तीव्र हवेच्या प्रदूषणाबाबत आणि मुंबईतील वाढत्या प्रदूषणाच्या स्थितीवर उच्च न्यायालयाने तीव्र शब्दांत नाराजी व्यक्त केली असून, प्रदूषण ही केवळ हवेपुरती मर्यादित समस्या नसून, पाणी आणि पर्यावरणीय सुरक्षिततेचा व्यापक प्रश्न असल्याचे तज्ज्ञांनी अधोरेखित केले आहे. प्रदूषणाचा परिणाम थेट सार्वजनिक आरोग्यावर होत असल्याने प्रतिबंधात्मक उपाययोजना आवश्यक असल्याचे मत व्यक्त करण्यात येत आहे.
डॉ. कुमार यांनी सांगितले की, बाजारात उपलब्ध असलेले बिनब्रँड किंवा बनावट वॉटर फिल्टर नागरिकांना खोटा सुरक्षिततेचा भास निर्माण करतात. आयआयटी-मद्रासच्या स्वतंत्र अभ्यासात अस्सल नॅनोपोर लाँगलाइफ फिल्टरने १२,००० लिटरपर्यंत प्रभावी शुद्धीकरण केले, तर बनावट फिल्टर काही लिटरमध्येच कार्यक्षमतेत घट दर्शवित प्रदूषक काढण्यात अपयशी ठरले. विशेषतः कर्करोगजन्य जड धातू आणि कीटकनाशकांचे अंश अशा नकली फिल्टरमधून पाण्यातून सहजपणे पुढे जात असल्याचे निष्कर्षामध्ये नमूद आहे.
ग्राहकांमध्ये आता पाण्याच्या सुरक्षिततेबाबत दृश्य स्पष्टतेऐवजी वैज्ञानिक निकषांवर आधारित निर्णय घेण्याची जागरूकता वाढत आहे, असेही त्यांनी सांगितले. आधुनिक प्युरिफायर हे केवळ घरगुती उपकरण नसून, आरोग्य संरक्षणाची आवश्यक तांत्रिक व्यवस्था असल्याचे तज्ज्ञांचे मत आहे. प्रमाणित, प्रमाणीकृत फिल्टर आणि विश्वसनीय तंत्रज्ञान वापरणे हीच सुरक्षिततेची कळी असल्याचे त्यांनी स्पष्ट केले.
