अवकाळी पाऊस म्हणजे नियोजित हंगामाशिवाय, विशेषतः ऑक्टोबर ते मे महिन्यांच्या दरम्यान अचानक पडणारा पाऊस. सध्या हिंदुस्थानात अवकाळी पावसाचे प्रमाण वाढल्याचे पाहायला मिळते. (unseasonal rain safety tips in Marathi) त्याची मुख्य कारणे पुढे दिलेली आहेत.
1. वातावरणातील बदल (Climate Change):
तापमान वाढ, वातावरणातील ग्रीनहाऊसला कारणीभूत वायूंची वाढ यामुळे हवामानात अस्थिरता येते.
2. पश्चिमी वारे (Western Disturbances):
पश्चिम दिशेने येणारे थंड वाऱ्यांचे प्रवाह जे उत्तर हिंदुस्थानातील भागात ढग तयार करतात, त्याचा परिणाम महाराष्ट्रासह मध्य हिंदुस्थानावर होतो.
3. निसर्गातील असमतोल:
मोठ्या प्रमाणात वाढलेले प्रदूषण, वृक्ष तोड, समुद्राच्या तापमानातील बदल – हे सर्व हवामानाच्या चक्रावर परिणाम करतात.
अवकाळी पावसावेळी शहरांतील व्यक्तींनी घ्यायची काळजी
1. वाहन चालवताना काळजी:
* रस्ते ओले व निसरडे होतात, त्यामुळे वाहन सावकाश चालवा.
* वाहनांमध्ये वायपर, ब्रेक्स योग्य स्थितीत आहेत का ते तपासा.
2. पाणी साचू नये यासाठी उपाय:
* ड्रेनेज साफसफाई करून घ्या.
* घरासमोरील गटारे बंद आहेत का, यावर लक्ष ठेवा.
3. आरोग्याची काळजी:
* पावसात भिजल्यास लगेच कपडे बदलावेत.
* ताप, सर्दी, फुफ्फुसांचे विकार यांची शक्यता जास्त असते – डॉक्टरांचा सल्ला वेळेवर घ्या.
4. घर सुरक्षित ठेवणे:
* छतावर गळती आहे का हे तपासा.
* विजेची यंत्रणा सुरक्षित आहे का याची खात्री करा.
अवकाळी वेळी ग्रामीण भागात घ्यायची काळजी:
1. पिकांचे संरक्षण:
* शक्य असल्यास पीक आधी काढणी करून सुरक्षित ठिकाणी साठवा.
* फळझाडांसाठी आधार किंवा जाळीचा वापर करा.
2. शेती उपकरणांचे संरक्षण:
* ट्रॅक्टर, औजारं व खतं कोरड्या ठिकाणी ठेवा.
3. साठवलेले धान्य वाचवा:
* तुटलेल्या, गळतीची शक्यता असलेल्या गोदामांची दुरुस्ती करा.
* प्लास्टिक शीट्सचा वापर करून धान्य झाकून ठेवा.
4. मातीच्या आरोग्यावर लक्ष ठेवा:
* सतत पावसामुळे जमिनीत पोषणद्रव्यांची कमतरता येऊ शकते. योग्य खत व्यवस्थापन करा.
5. शासनाच्या सल्ल्याचे पालन:
* हवामान खात्याच्या इशाऱ्यांवर लक्ष ठेवा.
* पीक विमा घेतलेला असल्यास त्याबाबत अपडेट राहा.
अवकाळी पाऊस टाळता येत नाही, पण जागरूकता, योजना आणि वेळीच अंमलबजावणी यांच्या साहाय्याने त्याचे नुकसान कमी करता येते. शहरातील व्यक्तींनी आरोग्य आणि वाहतुकीची काळजी घ्यावी, तर शेतकऱ्यांनी पीक व साठवणूक याकडे विशेष लक्ष द्यावे.
unseasonal rain safety tips in Marathi
