अहमदाबादमध्ये 12 जून रोजी पडलेल्या एअर इंडियाच्या बोईंग 787-8 ड्रीमलाइनर (Air India Plane Crash) विमानाचा ‘ब्लॅक बॉक्स’ सापडल्यानंतर देखील अद्याप अपघात कशामुळे झाला याची माहिती पूर्णत: समोर आलेली नाही. मिळालेल्या माहितीनुसार ‘ब्लॅक बॉक्स’ चे देखील नुकसान झाले आहे. आता त्यामध्ये असेला डेटा मिळवण्यासाठी तो अमेरिकेत पाठवण्याची शक्यता आहे, अशी माहिती सूत्रांनी दिली आहे. मात्र याबाबतचा अंतिम निर्णय सरकार घेईल, असेही समजते आहे.
‘ब्लॅक बॉक्स’ म्हणजे प्रत्यक्षात दोन यंत्रे असतात – कॉकपिट व्हॉइस रेकॉर्डर (CVR) आणि फ्लाइट डेटा रेकॉर्डर (FDR). अपघातग्रस्त विमानातून जप्त केलेला हा ब्लॅक बॉक्स अमेरिकेतील वॉशिंग्टन डीसी येथील नॅशनल ट्रान्सपोर्टेशन सेफ्टी बोर्ड (NTSB) कडे तपासणीसाठी पाठवला जाऊ शकतो. यावेळी हिंदुस्थानी शिष्टमंडळही या ‘ब्लॅक बॉक्स’सोबत अमेरिकेला जाईल, जेणेकरून सर्व प्रक्रिया नियमानुसार पार पडेल.
घटनेचा तपशील
एअर इंडियाचे विमान AI171 ने अहमदाबादच्या सरदार वल्लभभाई पटेल आंतरराष्ट्रीय विमानतळावरून लंडनच्या गॅटविक विमानतळाच्या दिशेने उड्डाण केल्यानंतर काही क्षणातच अपघात झाला. हे विमान दुपारी 1:40 वाजता मेघानी नगर भागातील बी.जे. मेडिकल कॉलेजच्या वसतिगृहावर पडले, ज्यामुळे मोठा स्फोट होऊन आग लागली.
विमानातील एकूण 242 प्रवाशांपैकी फक्त एकजण वाचला. अपघातात जमिनीवरील 33 नागरिकांचा मृत्यू झाला. या प्रकरणातील एकमेव बचावलेला प्रवासी ब्रिटिश-हिंदुस्थानी नागरिक असून, तो 11A या सीटवर होता.
ब्लॅक बॉक्सबाबत माहिती
ब्लॅक बॉक्स जरी नावाने काळा रंगाचा वाटत असला तरी प्रत्यक्षात तो केशरी रंगाचा असतो, जेणेकरून तो अपघातानंतरच्या ढिगाऱ्यात सहज सापडू शकेल. तो 28 तासांच्या शोध मोहिमेनंतर सोमवारी सापडला.
कॉकपिट व्हॉइस रेकॉर्डर (CVR) – हा यंत्र cockpit मधील संभाषण, रेडिओ कॉल, अलार्म आणि इतर ध्वनी रेकॉर्ड करतो. आधुनिक विमाने 25 तासांची ध्वनीमाहिती स्टोअर करतात, मात्र AI-171 हे विमान 2014 मध्ये तयार झाल्यामुळे त्यामध्ये केवळ दोन तासांची क्षमता असण्याची शक्यता आहे.
फ्लाइट डेटा रेकॉर्डर (FDR) – उंची, वेग, दिशादर्शक, नियंत्रण पृष्ठभागांची हालचाल, अपूर्ण क्षमतेने चढणे वगैरे हजारो तांत्रिक बाबी एकत्र रेकॉर्ड करणारे हे यंत्र आहे.
कालक्रमानुसार घडलेली घटना:
- दुपारी 1:39 वाजता विमानाने उड्डाण केले.
- ते 600 फूटांपेक्षा कमी उंचीवर होते, तेव्हाच पुढे झेपावण्यात अडथळा आला.
- 36 सेकंदांनी विमानाच्या कॉकपिटमधून distress कॉल पाठवण्यात आला.
- अहमदाबाद ATC ला कॉल प्राप्त झाला, मात्र त्यानंतर काहीच संवाद झाला नाही.
- काही सेकंदातच विमान विमानतळाच्या ईशान्य सीमेवर असलेल्या वसतिगृहावर पडले.
Air India Crash: Damaged Black Box May Be Sent to US for Data Recovery
The black box from Air India’s AI171 Dreamliner crash in Ahmedabad has sustained damage and may be sent to the US for data extraction. Only one passenger survived the tragic accident that killed 241 on board and 33 on the ground.
Keywords: Air India crash black box, AI171 flight crash Ahmedabad, Air India Dreamliner accident, Black box damaged data recovery, CVR FDR Air India crash, Flight AI171 survivor, Boeing 787 crash investigation, Indian flight black box US, Ahmedabad plane crash, Aviation accident June 2025
