>> मेधा पालकर
शत्रूच्या रडारना चकवा देण्याची क्षमता असलेले एक कोटिंग शोधून काढण्याची किमया जळगावच्या कवयित्री बहिणाबाई चौधरी उत्तर महाराष्ट्र विद्यापीठाच्या ‘युनिव्हर्सिटी इन्स्टिटय़ूट ऑफ केमिकल टेक्नॉलॉजी’ (यूआयसीटी) मधील ‘शिल्ड टेक’ या विद्यार्थ्यांच्या संघाने केली आहे. भारतीय लढाऊ विमानांसाठी हे कोटिंग शत्रूवर तुटून पडणाऱया भारतीय लढाऊ विमानांसाठी ‘कवच’ ठरणार आहे.
स्थानिक लॅबमध्ये केलेल्या संशोधनातून या कोटिंगची निर्मिती केली आहे. या संशोधनाला ‘स्मार्ट इंडिया हॅकाथॉन-2025’ मध्ये अखिल भारतीय स्तरावरील पहिले पारितोषिक मिळाले आहे. ‘आत्मनिर्भर भारत’ संकल्पनेंतर्गत केलेल्या या संशोधनाला 1.50 लाख रुपयांचे पारितोषिक मिळाले आहे.
कोटिंग तयार करण्यासाठी विद्यार्थ्यांनी चार महिने संशोधन केले. फायटर जेट बांधणीत जे कंपोझिट मटेरियल वापरले जाते, त्याच्यासारख्या साहित्यावर कोटिंग लावून त्याची प्राथमिक चाचणी विद्यापीठात करण्यात आली. याचे निकाल पॉझिटिव्ह आले. हे प्राथमिक स्वरूपाचे संशोधन असून कोटिंग तयार करण्यासाठी वापरलेले सर्व घटक भारतातच उपलब्ध आहेत. यापुढील टप्प्यात विमान बनवण्यासाठी जे वरीलप्रमाणे साहित्य वापरले जाते, प्रत्यक्ष त्यावरच विद्यार्थ्यांनी तयार केलेले कोटिंग लावून डीआरडीओमध्ये पुढील रडार व इतर चाचण्या केल्या जाणार आहेत, अशी माहिती प्रा. डॉ. तुषार देशपांडे यांनी दिली ‘शिल्ड टेक’मध्ये दीपांशू रहांगडाले, नेत्रदीप कदम, चैतन्य सातपुते, प्राजक्ता लंके, भार्गव रायकर आणि साहिल झांबरे यांचा आहे. त्यांच्या ‘एन-फॅन्टमः संरक्षणासाठी स्टेल्थ कोटिंग’ या प्रकल्पाने हे यश मिळवले.
“आविष्कार, नैपुण्य, बुद्धिमत्ता याकरिता ग्रामीण किंवा शहरी भाग अशा कुठलाही सीमारेषा नसतात. विद्यार्थ्यांनी संशोधनातून खान्देशचा व विद्यापीठावा गौरव अधोरेखित केला आहे.’’
– प्रा. व्ही. एल. माहेश्वरी,
कुलगुरू, बहिणाबाई विद्यापीठ
“या कोटिंगमध्ये अधिक संशोधन केले जाणार असून त्याच्या पेटंटसाठी प्रयत्न केले जाणार आहेत.’’
– दीपांशू रहांगडाले,
टीम लीडर, शिल्ड टेक
