बाळ घरात आल्यावर, आईसाठी एका वेगळ्या वाटेवरचा प्रवास होतो. हा प्रवास केवळ मानसिक नसतो तर भावनिकही असतो. शारीरिक दृष्टीने स्त्रिच्या शरीरामध्ये सुद्धा खूप सारे बदल होत असतात. या बदलाचाच एक भाग म्हणजे स्तनपान. पहिलं मूल झाल्यावर, बरेचदा स्तनपान करण्यासाठी अनेक स्त्रिया कचरतात. नवमातांना स्तनपान म्हणजे आपल्या फीगरची वाट लागेल असंच वाटत असतं.
स्तनपान हे नवजात बाळासाठी वरदान मानले जाते. बाळाच्या विकासात स्तनपान महत्वाची भूमिका बजावते. वर्षानुवर्षे, स्तनपानाच्या आरोग्य फायद्यांबद्दल बरेच सांगितले गेले आहे.
जागतिक आरोग्य संघटना (डब्ल्यूएचओ) जन्मानंतर पहिल्या सहा महिन्यांसाठी मातांना देण्याची शिफारस करते.
तान्ह्या बाळासाठी मातेचे दूध हा परिपूर्णच नाही तर पोषक आहार आहे. म्हणून आता परदेशातही स्तनपान करण्यावर भर दिला जात आहे आणि जागृतीही होत आहे.
स्तनपानामुळे तान्ह्या बाळांमध्ये रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते. तसेच बाळाची योग्य वाढ होण्यास स्तनपान महत्त्वाचे आहे.
आईचे दूध बाळांना आदर्श पोषण देते. यात जीवनसत्त्वे, प्रथिने आणि चरबी यांचे परिपूर्ण मिश्रण आहे आणि हे सर्व सहज पचण्यायोग्य आहे. आईच्या दुधात इम्युनोग्लोब्युलिन आणि प्रतिपिंडे असतात जी आपल्या बाळाला व्हायरस आणि बॅक्टेरियाशी लढण्यास मदत करतात.
स्तनपान करताना, स्तनांची स्वच्छता राखणे महत्वाचे आहे. आपल्या बाळाला शक्य तितक्या वेळा, दर दोन तासाने स्तनपान द्यावे. आईचे दूध लवकर पचते, म्हणून दोन तासांनी दूध पाजणे गरजेचे आहे. आईचे दूध आणि गाईचे दूध हे तुलनात्मक दृष्ट्या एकच मानले जाते. त्यामुळेच काही महिलांना दूध येत नाही, तेव्हा तान्ह्या बाळाला फिडींग बॅंक किंवा गाईचे दूध दिले जाते.
आईचे दूध हे बाळासाठी पोषणाचे सर्वोत्तम, सुलभ आणि सर्वात सुलभ स्त्रोत आहे. इम्युनो ग्लोब्युलिन आणि अँटीबॉडीज च्या उपस्थितीमुळे, आईचे दूध लहान मुलांना सर्दी, फ्लू, न्यूमोनिया आणि इन्फेक्शन सारख्या आजारांपासून वाचवण्यास मदत करते. स्तनपानामुळे मधुमेह तसेच काही प्रकारचे स्तनांचा कॅन्सर आणि गर्भाशयाच्या कर्करोगाचा धोका कमी होऊ शकतो.
स्तनपानामुळे स्त्रियांमध्ये ओव्हेरियन कॅन्सर होण्याचे प्रमाण मोठ्या प्रमाणात कमी होते. तसेच डायबेटीज आणि उच्च रक्तदाबाच्या समस्येवरही नियंत्रण मिळवता येते. म्हणूनच स्तनपान हे केवळ बाळासाठी नाही तर आईसाठी सुद्धा वरदानापेक्षा कमी नाही.
