क्वांटम यांत्रिकशास्त्राच्या क्षेत्रात क्रांतिकारी योगदान देणाऱ्या जॉन क्लार्क, मिशेल एच. डेव्होरेट आणि जॉन एम. मार्टिनिस यांना २०२५ चे भौतिकशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक जाहीर झाले आहे. या तिघांनी विद्युत परिपथात आवर्ती क्वांटम यांत्रिक टनलिंग (मॅक्रोस्कोपिक क्वांटम मेकॅनिकल टनलिंग) आणि ऊर्जा क्वांटायझेशन (एनर्जी क्वांटायझेशन) यांचा शोध लावला. हातात धरता येणाऱ्या आकाराच्या विद्युत परिपथात क्वांटम प्रभाव दाखवून त्यांनी क्वांटम संगणक, क्रिप्टोग्राफी आणि सेन्सर्ससारख्या नवीन तंत्रज्ञानांच्या विकासाला चालना दिली आहे.
हा पुरस्कार जाहीर करताना नोबेल समितीने म्हटले आहे की, “क्वांटम यांत्रिकी ही सूक्ष्म जगताची भाषा आहे. क्लार्क, डेव्होरेट आणि मार्टिनिस यांनी ही भाषा आवर्ती विद्युत परिपथांमध्ये शिकवली. त्यांच्या शोधामुळे क्वांटम माहिती प्रक्रिया आणि संगणक विज्ञानाच्या नवीन युगाची सुरुवात झाली आहे.” हा शोध क्वांटम यांत्रिकशास्त्राला व्यावहारिक तंत्रज्ञानाशी जोडणारा एक महत्त्वपूर्ण टप्पा असल्याचे समितीने नमूद केले. या तिघांचे कार्य क्वांटम बिट्स (क्युबिट्स) विकसित करण्यास मदत करेल, ज्यामुळे अत्यंत जटिल गणितीय समस्या सोडवता येतील आणि सुरक्षित संप्रेषण प्रणाली तयार होईल.
