हिंदुस्थान-अमेरिका संरक्षण भागीदारी ही दोन्ही देशांच्या आतापर्यंतच्या उच्च पातळीवर असल्याचा दावा वरिष्ठ संरक्षण अधिकारी आणि दिल्लीतील अमेरिकी दूतावासाशी जोडलेले रियर अॅडमिरल मायकेल बेकर यांनी केला आहे.
कोलकाता विभागातील अमेरिकाचा वाणिज्य दूतावास आणि CUTS इंटरनॅशनल यांच्यामार्फत अमेरिकी राज्य विभागाने 21 नोव्हेंबर 2023 रोजी आयोजित केलेल्या ‘डिफेन्स न्यूज कॉन्क्लेव्ह: स्टोरीज ऑफ यू.एस.-इंडिया डिफेन्स अँड सिक्युरिटी पार्टनरशिप’ या एक दिवसीय कार्यशाळेत रिअर अॅडमिरल बोलत होते. मुंबईत आयोजित केलेल्या हायब्रीड कार्यक्रमात मीडिया, थिंक टँक आणि संरक्षण तज्ज्ञ, संरक्षण उद्योगातील नेते आणि नागरी समाजातील 60 हून अधिक प्रतिनिधींनी भाग घेतला.
इंडो-पॅसिफिक प्रदेशात शांतता आणि स्थैर्य प्रस्थापित करण्यासाठी अमेरिका-हिंदुस्थान संरक्षण भागीदारी महत्त्वाची आहे, असा युक्तिवाद करून, अमेरिकेचे वरिष्ठ संरक्षण अधिकारी पुढे म्हणाले की या भागीदारीमध्ये दारूगोळा, विमाने, सागरीतळ आणि सीमा जागरूकता तंत्रज्ञान आणि सायबर सुरक्षा यासारख्या विविध विभागांमध्ये विकास साधण्याची संधी आहे.
ते पुढे म्हणाले की, अमेरिका-हिंदुस्थान धोरणात्मक भागीदारी त्रिस्तरीय धोरणांवर काम करत आहे. संरक्षण-औद्योगिक सहकार्य, समकालीन परिचालन भागीदारी आणि भविष्यातील गुंतवणूक व भागीदारीसाठी उदयोन्मुख डोमेन.
रिअर अॅडमिरल बेकर यांच्या मते, जून 2023 मध्ये संरक्षण सचिव लॉयड जे ऑस्टिन यांनी दोन्ही देशांमधील संरक्षण औद्योगिक सहकार्यासाठी नवीन रोडमॅपला मान्यता दिली. रोडमॅपची चौकट ऑनलाइन पाहता येईल. संरक्षण औद्योगिक क्षेत्रांमधील एकीकरण गतिमान आणि सखोल करण्यासाठी एकत्र भागीदारी करणे हा या योजनेचा गाभा आहे.
व्हाईस अॅडमिरल गिरीश लुथरा (निवृत्त), माजी फ्लॅग ऑफिसर कमांडिंग-इन-चीफ, वेस्टर्न नेव्हल कमांड यांनी नमूद केलं की हिंदुस्थान-अमेरिका संरक्षण भागीदारी ही व्यापक-आधारित, बहुक्षेत्रीय आणि बहु-डोमेन भागीदारी आहे. इंडो-पॅसिफिकमधील स्थानिक आणि जागतिक समस्यांवर एकत्र काम करणे; दोन्ही देशांच्या सशस्त्र दलांमध्ये सहकार्य; आणि संरक्षण तंत्रज्ञान, संरक्षण व्यापार आणि उपकरणे प्रणाली अशा हिंदुस्थान-अमेरिका सर्वसमावेशक धोरणात्मक भागीदारीचे तीन स्तंभ आहेत.
उद्घाटनाचे भाषण देताना, अमेरिकी कॉन्सुलेट जनरल मुंबईचे प्रवक्ते ग्रेग पारडो म्हणाले की, अमेरिका हिंदुस्थानला इंडो-पॅसिफिक आणि हिंदुस्थानातील प्रमुख भागीदार मानते. त्यामुळे, या समन्वयावर निर्माण झालेल्या गतीचा लाभ घेण्याची आणि लोकांशी असलेले संबंध आणि औद्योगिक आणि शैक्षणिक सहकार्य यांचा समावेश असलेले द्विपक्षीय संबंध मजबूत करण्याची गरज त्यांनी अधोरेखित केली.
ही कार्यशाळा दोन सत्रांमध्ये घेण्यात आली होती – नेक्स्ट लेव्हल वॉरफेअरमध्ये यूएस-इंडिया कोऑपरेशन आणि यूएस-इंडिया नेव्हल कोलॅबोरेशनचे महत्त्व. युनायटेड स्टेट्स आणि हिंदुस्थान यांच्यातील द्विपक्षीय संरक्षण संबंध मजबूत असून ते वाढतच चालले असल्याची माहिती त्यांनी सहभागींना दिली.
पहिल्या सत्रात 21व्या शतकातील आधुनिक युद्धासाठी हिंदुस्थान-अमेरिका संरक्षण भागीदारीचे महत्त्व अधोरेखित करण्यात आले, ज्यामध्ये मुत्सद्देगिरी, माहिती, लष्करी आणि आर्थिक घटक (DIME) वापरणाऱ्या राज्यकन्याचा उपसंच म्हणून हायब्रिड युद्धाचे परिमाण समजून घेणे यासारख्या विषयांवर पॅनलमधील सहभागी निमंत्रितांनी महत्त्वाचे मुद्दे मांडले.
लेफ्टनंट जनरल सुब्रत साहा (निवृत्त), माजी लष्करप्रमुख म्हणाले की, आज आपण भविष्यातील युद्धांमध्ये सैन्याच्या वापरापेक्षा तंत्रज्ञानाच्या युक्तींचा वापर होत असलेल्या युगाकडे वाटचाल करत आहोत. ग्रे झोन युद्ध आणि संपर्काशिवायचे युद्ध असे नाविन्यपूर्ण युद्ध आता पाहायला मिळत आहे. ज्यासाठी तयार राहणं, सतर्कता बाळगणं अगदी आवश्यक असल्याचंही ते म्हणाले.
लेफ्टनंट जनरल संजय वर्मा (निवृत्त), माजी महासंचालक शस्त्रे आणि उपकरणे, संरक्षण मंत्रालय आणि सल्लागार, डीआरडीओ यांनी असं सांगितलं की हिंदुस्थानात खासगी उद्योगांची आता भरभराट होत आहे आणि नवीकल्पना येत आहेत. हिंदुस्थान हे सॉफ्टवेअर क्षेत्रात अग्रेसर आणि प्रेरक काम करत आहे आणि हे सहकार्य मजबूत करण्यासाठी दोन्ही देश (अमेरिका आणि हिंदुस्थान) मदत करतील.
दुसऱ्या सत्रातील चर्चेत आफ्रिकेच्या पूर्व किनार्‍यावरील सागरी सुरक्षा आणि अरबी समुद्र आणि इंडो-पॅसिफिक प्रदेशातील धोरणात्मक संरक्षण भागीदारीसह हिंदुस्थानच्या राष्ट्रीय सुरक्षा स्थितीवर चर्चा झाली.
संरक्षणक्षेत्र आणि आंतरराष्ट्रीय संबंध याविषयाच्या तज्ज्ञ प्राध्यापक केपी विजयालक्ष्मी यांनी निदर्शनास आणून दिलं की परस्परावलंबन आणि परस्परसंबंध हा हिंदुस्थान-अमेरिकी नौदल सहकार्याचा पाया आहे. अमेरिका आणि हिंदुस्थान नौदल यांच्यातील नौदल सहकार्य ही सर्वोत्तम गोष्ट आहे.
मुंबईतील सागरी युद्ध केंद्राचे माजी संचालक श्रीकांत बी केसनूर (निवृत्त) म्हणाले की, हिंदुस्थान आणि अमेरिका यांच्यात सागरी सहकार्याची काही क्षेत्रे आहेत, एक म्हणजे करार आणि देवाणघेवाण, दुसरे म्हणजे ऑपरेशनल संवाद.
‘डिलिव्हरी टू डिलिव्हरी’ या विषयावरील संवादातील इतर मान्यवर वक्त्यांमध्ये मुकेश भार्गव (निवृत्त), उपाध्यक्ष, संरक्षण आणि एरोस्पेस समिती, FICCIG गुजरात आणि वरिष्ठ सल्लागार, संरक्षण आणि एरोस्पेस समिती, सीएम मध्य प्रदेश; कॅप्टन निकुंज पराशर (निवृत्त), संस्थापक, सागर डिफेन्स इंजिनिअरिंग प्रा. लिमिटेड; श्रीकांत परांजपे, मानद सहायक प्राध्यापक, डिपार्टमेंट ऑफ डिफेन्स अँड स्ट्रॅटेजिक स्टडीज, सावित्रीबाई फुले पुणे विद्यापीठ; अॅलॅरिक डिनीज, एरोस्पेस आणि डिफेन्स डिलोइट; संध्या शर्मा, संपादक, तंत्रज्ञान धोरण आणि परराष्ट्र धोरण, ईटी प्राइम आणि रहेशा सहगल, अँकर, वीऑन न्यूज यांनी सहभाग नोंदवला.
